Kundak

25 Ocak 2022

     Yeni doğan çocuğun sıkıca sarılıp sarmalanması ve bu sarmalamayı yapan bez parçası; yangın çıkarmak için kullanılan yağlı bez parçası. Farsça ḳundaḳ kelimesiyle bağlantılıdır. Kürtçe ḳundaḥ şekli yaygındır. Kaşgarlı’nın sözlüğünde kundak sözü bulunmuyor. Uygurca kong (=kalça) sözcüğüyle ilişkili olamaz. Önceleri bebeğin kıçını bağlamak olarak uygulanırken zamanla el ve kollar da bağlanmış olabilir. Doerfer bu kelimenin Farsça kunda ve Türkçe-k eki alarak veya doğrudan doğruya Orta Farsça kundak sözcüğünden alındığını öne sürmektedir. Farsça ve Kürtçe kun (=kıç, kalça) sözcüğüyle ilişkisi belirsizdir. Pehlevice gund (=toplama, toparlama) sözcüğünden kaynaklanmış olması uygundur. O nedenle Pehlevice kundāg (=sihirbaz, büyücü) sözcüğüyle ilişkili değildir. Pehlevice gund Farsçaya da intikal etmiştir. Gund sözcüğüne bu dillerdeki -ak küçültme ekiyle gundak şekli belirmiştir. Buradan da ḳundaḳ biçimine varılmıştır. Azerice gundag, Kazakça kundak ve Türkmence gundağ. Yunanca kontáki kelimesi daha çok ‘dipçik’ veya silahlardaki kundağı belirtmektedir. Aynı kökten ve aynı dilden kontakiá (=dipçik darbesi) ve kontakianós (=tıknaz, bodur) sözleri de kullanılıyor. Sırpça kundak şekli Osmanlıca üzerinden intikal etmiştir.