Kurna

23 Ağustos 2020

     Hamamlarda içine su biriktirmek için musluk altına yerleştirilen yuvarlak çukur taş veya mermer tekne. Eski Yunanca krini (=çeşme, pınar, kaynak) sözüyle bağlantılıdır. Yeni Yunancada da aynı söz telaffuz ediliyor. Oval bir şekilde olduğundan Eski Yunanca koroni (=kıvrık olan, kıvrık nesne) sözüyle de uyumludur. O nedenle, kurna sözünün Kürtçe gorn (=çukur) sözüyle ilişkili olduğu kanısındayım. Bir olasılıkla Yunancaya Eski İrani Dillerden intikal etmiş olması mümkündür. Yeni Yunancada bulunan kurna şekli Kürtçe gorn (=çukur) sözünden dönüşmüştür. Kürtçe gorn, aynı zamanda ‘mezar’ karşılığındadır. İranlılar bunu kern (=çukur) şekliyle de telaffuz etmişler. “Kern-i Çuḥur-i Şad” (Şad/Şadi çukuru) adı, Kürt Şadi boyunun yoğun olarak yerleşik bulunduğu yörenin adıdır.

   Tarihsel açıdan bakıldığında Akadca ḳornum (=boynuz) kelimesiyle ortak bir kökene dayanmış olduğunu sanıyorum. İçi çukur olduğundan boynuza bu ad verilmiş olabilir. Korna sözü de aynı etimolojik temele istinat etmektedir. Birçok dile geçen ve farklı şekillerde ifade edilen bu sözün Ermenicede gurn (=banyo küveti) diye kullanıldığı görülüyor. Yerel ağızlardaki kurun, kürün ve gürün şekilleri ‘çeşme yalağı, oluk’ diye bilinmektedir. Çağdaş Yunancadaki krounion (=musluk) kelimesi de bana göre, Kürtçe gorn (=çukur) ve Akadca ḳornum (=boynuz) sözleriyle bağlantılıdır. Çok önceleri çeşmelere musluk yerine korn (=boynuz) takılmış olduğunu sanıyorum. İzmir’in Çeşme ilçesinin Rumlarca bilinen adı Krini idi.