Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Etimolojik Açıdan
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

 

 

Bilal Aksoy

Kuro

7 Haziran 2020

     Oğul, evlat; yiğit, delikanlı.  Kürtlerin bir kesiminde kuro (=oğul, evlat, çocuk; yiğit, delikanlı) sözcüğü Eski Yunanca kóro veya kóros (=genç erkek, genç savaşçı, yiğit, delikanlı; filiz, sürgün) sözcüğüyle bağlantılıdır. Eski Yunanca kóro’nun müennes şekli olan aynı dilde kóre (=genç kız, kız çocuk, genç kadın; süs bebek) sözcüğü kullanılmıştır. Ayrıca, Tanrıça Demeter’in kızı Kóre adını taşıyordu.

     Kürtçedeki kuro sözcüğünün aynı dildeki kuri (=sıpa) sözcüğüyle münasebeti belirsizdir. Eski Yunancadaki kóro/kóros (=yiğit, delikanlı, genç savaşçı) ise Kürtçe kuro (=yiğit, delikanlı, genç erkek) ile birlikte Sumerce ĝuruš (=genç, delikanlı, babayiğit) sözcüğüne dayanmaktadır. Kutadgu Bilig’deki kür (=yiğit, delikanlı, pek yürekli) sözcüğü de aynı kökenden kaynaklanmıştır. Başta Moğolca olmak üzere ‘t’ çoğul son ekinin eklenmesiyle Kür/t (=yiğitler) şeklinin Türkçe ve Türkçeye yakın dillerde konuşan boylarca kullanılmış olduğu belirlenmektedir.  

    Kuro sözüne benzer foneme sahip olmakla birlikte, farklı kökenlerden kaynaklanan Kürtçe kuri (=sıpa) ise, Türkmence ve Karakalpakça kürre (=sıpa) sözleriyle bağlantılıdır. Kaşgarlı Mahmud, sözlüğünde tay kısrağın arkasında geri kalınca “kurı kurı”, “kurıh kurıh” veya “karı kurı” diye çağırıldığını aktarmaktadır. Buradaki kurı veya kuri sözcüklerinin içeriksel açıdan kuro (=yiğit, delikanlı, kahraman) ile bir ilişkisi bulunmamaktadır. O nedenle, Yusuf Has Hacib, “Kutadgu Bilig” adını taşıyan çok değerli eserinde kür sözcüğünü ‘yiğit, kahraman, pek yürekli’ karşılığında kullanmıştır. Bu bağlamda Kür-şad adının ‘yiğit egemen’ karşılığında kullanılmış olduğu görüşündeyim. Bkz. Kürşat.