Mana

3 Aralık 2020

     MANA (I) Bir kelime veya sözün ifade ettiği şey, karşılık. Arapça ma’nâ (=kastedilen) sözü, Arapça any (=kastetme; <Arapça ny) kelimesinden türetilmiştir. Arapçada çoğulu maâni’dir. Sözlük bilimci Tahānavi 1745’de hazırladığı “Kaşşāf işṭilāḥāt al- funūn” adlı eserinde mana sözünü bir kelimenin karşılığındaki zihni suret olarak açıklamıştır. Ma’nâ, aynı zamanda bir kavramın, bir terimin veya bir ismin ifade ettiği karşılık olarak algılanmıştır. Süryanice mā’nāya, Svahilice maana, Farsça ma’ni, Kürtçe mana veya mane, Tacikçe manoi, Özbekçe ma’no, Urduca ve Peştuca mana,  Azerice ve Uygurca mena, Malayca makna ve İngilizce meaning şekliyle biliniyor. Arapça meâl (=beliren şey, sonuç) kelimesi de ma’nâ veya  “anlam” karşılığında kullanılmaktadır.

     MANA (II) Bir sözün içsel karşılığı. Canlı ve cansız nesnelerde mevcut olduğuna inanılan doğaüstü içsel güç. Bu karşılıktaki mana sözünün ilk kez bilim dilinde kullanılması antropolog ve rahip Robert Henry Codrington tarafından 1889 yılında görülmüştür. Uzun yıllar Melanezya toplumunu inceleyen Codrington Melanezyaca mana kelimesini keşfetti. Bu sözü Arapça ma’nâ kelimesiyle karıştırılmamalıdır.