Manifatura

6 Ocak 2021

     Fabrika işi kumaş ve her türlü dokuma. Fransızca manufacture (manüfaktür: ‘el işi yapım, imalat; imalathane, fabrika’)  sözünden. Bu söz 1560’lardan bu yana Fransızcada biliniyor. Orta Çağ Latincesindeki manufactura (=el yapımı) sözüne dayanıyor. Bu söz aynı dildeki manus/manu[ablatif hal] (=el, el işi) ve factura (=yapılmış) sözcüklerinden türetilmiştir. Bu bağlamda Latince manus (=el işi, kol, güç) ve factus (=girişim, uğraş) sözcükleri biliniyor. Latince factura ise aynı dildeki facere (=yapmak, gerçekleştirmek) ile fiilden soyut eylem ve nesne türeten -tura son ekinden türetilmiştir. Zamanla dokuma uğraşısı makineleşince bu kelimenin etimolojisi ‘el işi’nin karşılığını işaret etse bile – sonraları – fabrika işi her türden dokumacılık karşılığındaki manifatura sözüyle ifade edilegelmiştir. İtalyanca manifattura (=imalat, imalathane, dokuma, dokuma fabrikası) sözüyle aynı köktendir. Fransızca manufacture (=fabrika; imalat, yapım) ve manufacturé (=mamul eşya), İngilizce manufacture (=el işi yapım, yapım), manufactory (=imalathane, fabrika) ve manufacturing (=yapım, üretim, imalat [ile ilgili]), İspanyolca manufactura, Portekizce manufatura.