Meltem

22 Ekim 2021

     Yazın yaygın olarak karadan denize doğru esen rüzgâr. Osmanlılar bâd-i sabâ diyordu. “Ilgıt ılgıt esen seher yelleri” sözünde belirtilen esinti meltemdir. Hafif ve serinletici bir rüzgârdır ve yelkenli gemilerin ilerlemesine de yaramaktadır. Deniz meltemleri ve kara meltemleri diye de sınıflandırılır. İtalyanca mal tempo (=kötü hava) sözünden kaynaklanmış olduğunu sanmıyorum. Yunanca meltémi (=meltem) kelimesinden intikal etmiş olabilir. Yaygın olarak karadan estiğinden Eski Yunanca mélas (=kara, siyah) ve tomós (=kesim, kısım) sözcüklerine istinat etmiş olması olasıdır. Türkçenin evveliyatında meltem sözü bulunmuyor. Türkçeye yakın dillerde de meltem sözü telaffuz edilmemektedir. Söz gelimi Azeriler ‘meltem’e sahil küläyi, Uygurlar yäl, Özbekler şäbädä demektedirler. Meltem, kadın şahıs adı olarak kullanılmaktadır.