Mevsim

6 Aralık 2020

     Senenin dört bölümünden her biri. Arapça vsm (= dağlamak suretiyle damgalamak) sözünden gelmektedir. Arapça bu kök sözün Akadca šamātum (=dağlamak, damgalamak) kelimesiyle bağlantılı olduğu kanısındayım. Akadca bu kelimenin ise Sumerce samag (=damga) sözüne dayanmış olduğu görüşündeyim. Mevsim, İslam öncesi Arap toplumunda ‘pazar, bayram, şenlik, panayır, hasat zamanı, hac dönemi’ gibi karşılıklarda bilinirdi. Aynı dönemde hacc kelimesiyle mavasim kelimesi birlikte kullanılıyordu. Bu gelenek İslam döneminde de uygulanageldi. Mevsim kelimesi Hindistan ve mücavir ülkelere dek intikal etti. Hintçe mausama (=hava, mevsim) sözü Nepalce ve Bengalcede de kullanılıyor. Dünyanın bu bölgesindeki rüzgârlara verilen muson adının da mevsim sözüyle bağlantılı olan Hintçe mausam/a kelimesine dayandığı anlaşılıyor. Batılılar Hintçe mausam sözünü farklı telaffuz ederek muson diye ifade etmişler. Farsça mevsim, Tacikçe ve Urduca mavsim, Svahilice msimu, Hintçe mausam veya mausama ve Kürtçe mewsîm sözleri bulunuyor. Almanca monsun, İngilizce monsoon, Fransızca mousson sözleri ‘muson rüzgârları’nı, bir başka ifadeyle ‘mevsim rüzgârları’nı dile getirmektedir. Mevsim sözü Asya içlerine de yayılarak Kazakça mavsım, Azerice mövsüm, Özbekçe ve Uygurca mävsüm, Türkmence mövsüm diye telaffuz ediliyor.