Muğdat

13 Aralık 2019

     Anadolu’nun kuzeydoğusunda kullanılan şahıs adlarındandır. Zerdüştiliğin pirlerine Muğ deniliyordu. Önceleri Mug şekliyle biliniyordu. Tanrı’nın kendilerine Muğ (kötülüklerden arınmış) vasıflarına haiz olacak bir insanı verdiğini belirtmek için Muğ (temiz, arınmış) ve -dad (vergi, verilen) sözlerine dayanılarak Muğdad adı kullanılmıştır. Muğdad adı Türkçeye uyarlanarak Muğdat şeklinde kullanılmıştır. Avesta ve Zend metinlerinde karşılaşılan Muğ’lar İlk Çağ’da birçok ülkede etkin olmuşlardır. En çok miras bıraktıkları yerlerin başında Azerbaycan gelmektedir. Azerbaycan adı da ‘ateşi koruyucusu’ sözünden dolayı Mecusiliğin simgesi sayılmaktadır. Bu ülkede birçok Mecusi tapınağı kalıntısıyla karşılaşılmaktadır. Aynı ülkede bir vilayet Mugan (Mug-yeri) adıyla bilinmektedir. Mug ya da Muğ aynı zamanda ateşi kutsayanların dininden olan kimseler için de telaffuz ediliyordu. Zerdüştilerin kutsal mekânlarına, ibadet ettikleri yerlere Mug-gede/Muğ-kede deniliyordu. Bu yerler için İslamiyetten sonra ayrıca meyhane de denilmesi, farklı bir inancı suçlama duygusundan kaynaklanan bir yakıştırmadır. Son yüz yıldır sözlük yazarlarınca papağan gibi tekrarlanan bir cümledir. Zerdüştilerin nefsi kontrol ve kötülüklerden arınma anlayışlarını azami düzeyde uyguladıklarını, onların kutsal metinlerinden anlıyoruz. Zerdüşt dininde arınmış her insan birer Mug’dur. Kutsal sayılan Avesta kitabında; insanlardan istenen doğru ve dürüst yaşamak, nefse hakim olmaktır. Üç bin yıl boyunca Yakın Doğu’da etkili olan Zerdüştilik Göktürklerde de görülmekteydi. Göktürkler farklı inançlara sahip topluluklardan oluşuyordu. Kürtler, Farslar, Beluçlar ve Türkler arasında da yayılmış bir din olan Zerdüştilikten günümüze kalan şahıs adlarının en kayda değer olanı Muğdat adıdır. Bu nedenle Muğdad adını Arapça kökenli göstermek bir yanılgının sonucudur.