Neptün

7 ŞUBAT 2020

     Güneş sisteminde yer alan bir gezegen. Güneşe uzaklıkta sekizinci, büyüklükte üçüncü gezegendir. Neptün’de gün 16 saat, yıl ise 90 bin gündür. Neptün gezegeni, 23 Eylül 1846’da keşfedildi. Atmosferinin %80’i hidrojenden oluşmaktadır. Ayrıca, atmosferinin bir farklılığı, suyun bulunuşudur. Neptün, adeta devasa bir buz kütlesidir. 25 Ağustos 1989’da yakınından geçen Voyager uzay aracı, onu yakından gözlemledi. Mavi ağırlıklı ve yeşil tonlara sahip bir gezegen olan Neptün’ün mavi renginin nedeni ağırlıklı olarak metan gazından kaynaklanmıştır. Atmosferinde beyaz bulutlar bulunan Neptün’ün 14 uydusunun olduğu belirlenmiştir. Anadolu’da Neptün kadın şahıs adıyla da karşılaşılmaktadır.

   Neptün adı Roma mitolojisinde ‘deniz tanrısı’ olarak kabul edilen Latince Neptunus adından kaynaklanmaktadır. Latincede Neptunus aynı zamanda ‘deniz’i ifade ediyordu. Atmosferindeki beyaz bulutlardan dolayı Neptün’ün nep ön eki, Latince nebula (=bulut) ile ilişkili olabilir. Latince nebulosus (=bulutlu) sözü de Neptün adıyla ilişkilendirilebilir. Eski Yunan mitolojisindeki Nephele (=bulut) adıyla da bağlantılıdır. Nephelai (=bulutlar) birer kadın olarak simgelenmiş ve Okeanos’un kızları olarak nitelendirilmiştir. Latince nepos (=torun, nesil) ve neptis (=kız torun) sözlerinin nedeni, Nebulea’nın Okeanos’un neslinden sayılması olsa gerektir. Bu bağlamda İtalyanca nubela ya da nuvola ‘bulut’ karşılığındadır. Aynı dilde nebbia (sis) ve nebuloso (=bulutlu) sözleri de mevcuttur. İtalyanca nettuno (=deniz tazısı) sözünün ilk harfinin büyük yazılışı olan Nettuno, Neptün gezegenini ifade ediyor. Roma mitolojisindeki Neptün, Antik Yunan mitolojisindeki Poseidon (=denizler tanrısı) ile aynı görülmektedir.

     Neptün gezegeni İngilizce Neptuna; İspanyolca ve Portekizce Neptuno ; Rusça, Bulgarca, Sırpça, Slovence, Makedonca, Danca, Romence, Almanca Neptun; Arapça Nibtūn; Fransızca Neptune (ok. Neptün), Hollandaca Neptunus, Katalanca Neptú, Ermenice Neptun, Kürtçe Neptûn, Arnavutça Neptuni, Farsça Neptūn, Japonca Nepuchūn ve Yunanca Poseidónias adlarıyla bilinmektedir.

    Uranyumdan sonra gelen ve atom numarası 93 olan neptünyum elementi adını Neptün gezegeninden almıştır. Yeryüzünün dış kabuğunu oluşturan kayaların su etkisiyle meydana geldiğini ileri süren görüşe neptünizm (<Fransızca neptunisme) denilmektedir. Ayrıca hidratlı doğal magnezyum ve nikel silikatlar, nepülit (<Fransızca népouite; İngilizce nepuite) adıyla ifade edilmektedir.