Nöker

12 Ağustos 2020

     Kul, köle, hizmetçi, arkadaş, yoldaş, dost, kuma, koca, ortak. Moğolca nökü (=yanaşmak, yamamak, örmek) sözünden, aynı dilde nökür (=yandaş, yoldaş, koca, arkadaş) kelimesi türetilmiştir. Moğolcadan Türkçeye ve Farsçaya Orta Çağ’da geçmiştir. Moğolcada aynı kökten nökülge (=yama, ek, ilave, tamir), nökürseg (=arkadaş canlısı, samimi) ve nökügüri (=ekleme, yama, ilave) gibi sözler kullanılıyor. Farsça, Türkmence ve Çağatayca nöker; Kazakça, Kırgızca ve Başkırtça nögör, Afganca nokar, Azerice nöker veya nöher ve Osmanlıcada nöker (=yaver, hizmetçi, arkadaş) diye telaffuz ediliyor. Yerel ağızlarda löker şekliyle de görülmektedir. “Varıp bir kötüye sen olma nöker/ Çarhına değer de dolunu döker/ Ne Hudā’dan korkar ne hicap çeker/ Bir kötüde namus ar olmayınca” (Şah Hatāyi/İsmail: 1487-1524).