Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Etimolojik Açıdan
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

 

 

Bilal Aksoy

Öküz

3 Ekim 2019

     Erkek sığır. Zend-Avesta’da ukhşan, Sanskritçede ukşan, Gotçada auhsa, Eski Yukarı Almancada ohso, Galcede ych, Eski Yunancada óksos şekliyle bilinmektedir. Bu durum, öküz sözcüğünün kökeninin Eski Aryen Diller olduğunu göstermektedir. Ayrıca Toharca okas ve okso, Eski Toharca hokso biçimleri görülmüştür. Bir kısım dil bilimciler bu sözcüğün Soğdcadan Türkçeye aktarıldığı görüşündedirler. Almanca Ochseİngilizce, Sindhice, Gürcüce, Maltaca, Yidişçe oxKırgızca ögüz, Kazakça ögiz, Macarca ökör, Peştuca ğoys, Flemenkçe os; İzlandaca uxa, Urduca höküz, Özbekçe hökiz, Tatarca ügiz ve Türkmence öküz olarak belirtilmektedir. Birçok dil bilimci Oğuz sözcüğü ile öküz sözcüğünü birleştirmektedir.

     Sanskritçe işuḥ, Akadca ûşum veya uşşum ‘ok’ karşılığında kullanılmıştır. Ok yükselen uzağa gönderilen bir alettir. Bu yönüyle bakılınca Sanskritçe  ucca (=yüce, yüksek, uzun), uççais (=yüksekte, yukarıda) sözleri bulunuyor. Ancak Sanskritçede ukş sözü ‘ıslatmak, sulamak’ diye biliniyor. ‘Öküz’ veya ‘boğa’ karşılığındaki Sanskritçe ukşan sözü bu hayvanların fazla sidik bırakmış olmalarına istinaden ifade edilmiş olabilir. Bugün dahi uyurken altına sidiğini kaçıran çocuklara mecazen ‘inek’ deniliyor.