Pantolon

23 Ocak 2020

    İki bacağın her biri için ayrılarak dikilmiş dış giysi. Fransızca pantalon sözünden gelmektedir. Türkçede pantalon şekli kullanılmakla birlikte, yaygın olarak pantolon denilmektedir. Pantolon sözünün kökeni konusunda farklı görüşlerle karşılaşmaktayız. Kimi Hıristiyan azizlerinden Pantaleon’a, kimi İtalyan komedyenlerinden Pantalone’ye, kimi de Venedik’te San Marco Meydanı’ndaki piante leone (=dikili arslan)’ye bağlamaktadır. Oysa öyle geliyor ki, bu söz Fransızca pan (=etek, giysi altı) ve talon (=topuk) eklerinden oluşmaktadır. Topuğa kadar uzun dikilmiş ve ‘eteği topuğa dek varan’ bir giysidir pantolon.

   Ahmet Vefik Paşa, pantolon kelimesinin İtalyancadan geldiğine işaret ederken; Şemseddin Sami, Fransızca kökenli olduğunu belirtmiştir (A. Vefik Paşa, “Lehçe-i Osmanî”, s.306; Şemseddin Sami, “Kamus-i Türkî”, s.966). Her iki sözlük yazarı da pantolon’dan alafranga bir giysi diye söz etmektedir. Muallim Naci, “Lügat-i Nâcî”de “pantolon” sözünü Fransızca kökenli olarak belirtirken “Maruf şalvâr-ı teng, dar şalvar” demektedir (Muallim Nâcî, “Lügat-i Nâcî”, s.562).

   Fransızların pantalon sözü birçok dile aktarılmıştır. İspanyolca pantalones, Sırpça ve Boşnakça pantalone, Bulgarca pantaloni, Arnavutça pantallona, İtalyanca ve Romence pantaloni, Arapça bantalun, Hintçe paint ve İrlandaca pants şekilleriyle kullanılmaktadır. Kürtçe pantol, Fransızca pantolon’dan alınmadır.