Pars

19 Nisan 2020

   Etçiller (Carnivora) takımının Kedigiller (Felidae) familyasından yırtıcı ve parçalayıcı bir memeli türü. Pars sözünün kökenini kimi dil bilimciler Eski Türkçeye kimileri de Farsçaya dayandırmaktadırlar. Bu ikinci görüşte olanlar daha yoğunluktadır. Farsça pars, Orta Çağ’da Türkçede bars şekliyle biliniyordu. Kaşgarlı Mahmud sözlüğünde pars şekliyle “yırtıcı bir hayvan” açıklamasını yapmıştır. Latince pardus (=pars) da aynı kökten gelmektedir. Hititçe parsanas (=pars) sözcüğünden kaynaklanmaktadır. Bu sözcük Hititçe pars (=parçalamak, ayırmak) sözcüğüyle bağlantılıdır. Hititçede ‘koparmak, parçalamak, ayırmak, kırmak’ karşılığında parsā ve parsela sözleri de kullanılmıştır. Ayrıca, aynı dilde parsiya sözü de ‘parçalamak, ayırmak’ karşılığında bilinmektedir. Bu nedenle pars’ın yırtıcı ve parçalayıcı özelliğinden dolayı pars adının yukarıda örneklediğim Hititçe sözlerle ilişkili olduğu anlaşılmaktadır. Pars veya panter karşılığında Arapçada fahd sözü kullanılmaktadır. Araplarda Fahd aynı zamanda şahıs adı olarak da görülüyor. Pars, Rusçada bars ve Kürtçede pars olarak ifade edilmektedir. Azeriler pars karşılığında hem kaplan hem de bars sözlerini kullanıyorlar. Uygurlar bars, Türkmenler gaplan, Tatarlar bars, Özbekler kàplàn, Kazaklar barıs ve Başkırtlar bars demektedir. Pars erkek şahıs adı da olarak biliniyor.