Patron

21 Ocak 2021

    PATRON (I)   İş adamı, işveren, para babası, şirket sahibi, kurumların yetkilisi. Fransızca patron (=işveren, iş insanı, patron; biçki kalıbı) kelimesinden alınmıştır. Bu kelime Latince patron/a (=koruyucu tanrıça, kadın patron; koruma, himaye) sözüne dayanmaktadır. Aynı dilde patron/us (=koruyucu, hāmi) sözü de ifade ediliyor. Bu kelimelerin Latince patr/ō (=icra etmek, üstesinden gelmek, başarmak) yüklemiyle ilişkilidir. Latinceden önceleri Antik Çağ’da Eski Yunancada patron (=koruyucu, hāmi) sözü kullanılmıştır. Eski Yunancada pátros (=amca, babanın kardeşi) gibi birçok patr ile başlayan sözler baba sözüyle ilişkiliydi. Patr, Eski İran Dilllerinden alınmıştır. İtalyancada padrino (=vaftiz babası), padrona (=ev sahibesi), padronaggio (= ağalık, patronluk; ağanın veya patronun odası), patronale (=ağa, patron) ve padrone (=sahip, ev sahibi; ağa) sözleri telaffuz edilmektedir. Avestaca ve Eski Farsça  ‘baba, peder’ karşılığındaki pitar veya ptar, Sanskritçe pitār, Pehlevice pidar veya pid (=peder, baba) şekliyle biliniyor. Bu dillerdeki pad veya pid kök sözcüklerinin ‘ayak, temel, taban, direk, sütun, dayanak’ gibi karşılıklarda da kullanılmış olduğu görüşündeyim. Günümüzde bahçe duvarların daki baba denilen beton veya demir kolonlar bu açıdan örneklenebilir. O nedenle Sanskritçe pāda ‘ayak’ demektir. Kürtçede pê, pêl, pal gibi sözler aynı karşılıkta biliniyor. İtalyanca padrone, Fransızca patron veya patronne, İngilizce patron, Kürtçe patron ve Portekizce patrão sözleri ‘patron’ karşılığında belirtilmektedir.

     PATRON (II) Bir giyside bulunan parçaların şekline ve boyutlarına göre kesilmiş olan numune kumaş veya kağıt  modelleri. Bu örnek modeller kesilecek olan kumaşın üzerine konularak kesim işi yapılmaktadır. Bu nedenle, örnek kumaş parçaları asıl kesilecek olan kumaşın üzerine bırakıldığından ve bu örneğe göre kesim yapıldığından patron adıyla ifade edilmiş olmalıdır.