Peder

18 Eylül 2019

      Baba. Farsça peder kelimesinden Osmanlıcaya intikal etmiştir. Peder, Hint-İran coğrafyalarından türemiş görünmektedir.  Avestaca ve Eski Farsça pitar (=baba) sözcüğüne dayanıyor. Hintçe ve Bengalce pita, Sanskritçe pitar, Peştuca peder, Pencapça pitā, Azerice peder, Eski Yunanca ve Latince pater, Eski Yukarı Almanca fater, Tokharca pacar/pacer, Almanca Vatér, İngilizce father, Flemenkçe vader, İspanyolca padre, Gotça fadar, Eski İzlandaca fathir, İtalyanca ile akraba olan Osque Dilinde patir, Eski İrlandaca athir; Lüksemburgca papp, İsveççe, Danca ve Norveççe far, Katalanca pare, Fransızca père sözcükleri ‘baba’ karşılığındadır. Farsça pederşāhî, ‘babayı temel alan ve ailede çocukları baba soyuna bağlayan durum, ataerkil’ oluşu ifade etmektedir. Aynı dilde pederî (=babalık, baba olma durumu) kelimesi İngilizcede Fatherhoot ve paternity olarak bilinmektedir. Farsça pederane (=baba gibi, babaya yakışır şekilde ya da tarzda) kelimesini de bunlara ekleyebiliriz. Latincede Farsçaya benzer şekilde pater (=baba) kelimesine istinaden patrius (=babaya ait, baba gibi), paterfamiliās (=evin efendisi, aile reisi), paternus (=babaya ait) sözcükleri bulunmaktadır. Bir olasılıkla Latince patron (=koruyucu tanrıça) ve patronus (=patron, hami kimse) sözcükleri de aynı etimolojik köklerden kaynaklanmış olabilir. Aryen Diller içinde bir kısım halklarda baba, diğer bir kesimde peder sözcükleri görülmüştür.  Peder ve baba sözcükleri tarih içinde evrilerek benzer telaffuzlara yol açmıştır.