Pekmez

4 Mayıs 2021

     Üzüm, dut, keçiboynuzu gibi meyvelerin kaynatılarak koyulaştırılmış şekli. Orta Çağda Türkçede bekmes deniliyordu. Öte yanda, İran coğrafyasında ‘pekmez’le tanışan göçebe Türkmen boyları bu yiyeceğin bekledikçe katılaşmadığını görerek bekmes dediler. Bekmes, pekmes veya pekmez şekliyle de telaffuz edildi. Kaşgarlı Mahmud bek sözcüğünü ‘sağlam, sıkı, pek, muhkem, kavi’ karşılığında açıklıyor. Kaşgarlı, bir beyite istinaden “kimin kavutu varsa ona pekmes katar” sözünü aktarmaktadır. Pekmez karşılığında kullanılan Kürtçe aḳıt sözü Latince aquāticus (=nemli, yaş, rutubetli, sulu) ve aquāt/or (=su taşıyan, sucu) sözleriyle bağlantılı olabilir. O nedenle, Türkçe pekmez ve Kürtçe aḳıt sözleri aynı açıdan ifade edilmişlerdir.