Pelesenk
15 Haziran 2021
PELESENK (I) Konuşurken gereksiz olarak tekrarlanan söz, lakırtı. Farsça pār-seng sözünden. Farsça pār-seng ‘teraziyi, heybeyi veya yükü dengede tutmak için bir tarafına bırakılan taş veya benzeri ağırlık’tır. Farsça bar (=yük) ve seng (=taş) sözcüklerinden oluşan barseng kelimesinden kaynaklanmıştır. Kürtçede bar sözü ‘ağırlık, yük’ karşılığındadır. Bar-seng bir çeşit ‘yük taşı’ veya ‘ağırlık taşı’dır. Farsçada pārseng şekline dönüşürken, Türkçede ise pelesenk biçimini almıştır. Türkçede diline pelesenk yapmak deyimi terazi kefesinde sürekli bulundurulan denge taşı (=parseng) gibi aynı sözler ağızda tekrarlana durulduğundan telaffuz edilmiştir.
PELESENK (II) Bir diğer pelesenk sözü ise ‘türlü bitkilerden elde edilen reçine’ veya ‘pelesenk ağacından elde edilen değerli kereste’dir. Pelesenk ağacı Kızıldeniz’in Afrika ve Asya kıyılarında yaygın olarak yetişmektedir. Bu ikinci pelesenk sözünün kökeni Arapça aynı karşılıktaki belesān kelimesidir. Her iki pelesenk sözünün kökenleri farklı olduğundan birbiriyle karıştırılmamalıdır.