Pine

18 Mart 2025

     Yama, parça, ayakkabıya vurulan yama; kümes. Anadolu’nun Batı yöreleri başta olmak üzere pine sözcüğü aynı karşılıkta kullanılmaktadır. ‘Yama’ karşılığındaki Farsça veya Kürtçe pine sözcüğünden. Orta Farsça ve Eski Farsçada pine (=yama) sözcüğüyle karşılaşmadım. Bu nedenle bu sözcüğün Kürtçeden kaynaklanmış olması olasıdır. Aynı dilde pinedoz (=ayakkabı eskicisi), pineker (=yamacı), pinekıri (=yamalı) ve pine kırın (=yamalamak) sözcük veya sözleri bulunmaktadır. Buna karşın Azericedeki pine (=yama, yapıştırıcı [tutkal]) sözcüğü Farsçadan bu dile aktarılmış olmalıdır. Azericede pinelemek (=yamalamak) ve pineçi (=kundura tamircisi) gibi sözcükler de kullanılmaktadır. Zazaca/Deylemice pine (=yama) sözcüğü de aynı köktendir. Aynı dilde pineçi (=ayakkabı tamircisi, yamacı) ve pine kerdiş (=yamalamak) sözleri de ifade ediliyor. Farsça pine kerden (=yamalamak) ve pineduz (=yamacı) sözleri bilinmektedir. Ankara ve Malatya yörelerinde ‘çarıkların veya yemenilerin altına vurulan kösele parçası’na pine deniliyor. Uşak, Kerkük ve Malatya havalisinde ‘ayakkabıya, çarığa vurulan yama’ karşılığında pine sözcüğü kullanılıyor. Aynı sözcük Elazığ ve mücavir yerlerde ‘yama’, Uşak ve Burdur dolaylarında ‘parça, ek, yama’ olarak dile getiriliyor. Öte yandan pine sözcüğü Adana, Maraş, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kayseri, Nevşehir, Tarsus, Osmaniye havalisinde ‘kümes’ karşılığında ifade edilmektedir. ‘Kümes’e, evlerin yanında eklenti veya yama görüntüsü nedeniyle pine denilmiş olduğundan emin değilim. Bir olasılıkla bu son pine sözcüğü Kürtçe pun/punık (=tavuk ve diğer kuşların yumurtladığı yer) sözcüğüyle bağlantılı olabilir.