Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Etimolojik Açıdan
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

 

 

Bilal Aksoy

Pisi

11 Nisan 2020

       Türkçede kediyi çağırma ünlemi olarak kullanılmaktadır. “Pisi pisi” diye de seslenilmektedir. Pisi sözünün mücavir dillerden geçtiği anlaşılmaktadır. Kürtçe pısing kelimesinin bir olasılıkla Malayca bayi (=küçük, yavru) ve singa (=aslan) sözlerine dayanmış olduğu bir an akla gelebilir. Malaycada bising (=gürültülü) sözü de dikkati çekmektedir. Ancak, bu ilişkilendirmelere dayalı olan adlandırmaların Güneydoğu Asya’dan ne şekilde Kürtçeye intikal ettiğini açıklamak güç olsa gerektir. Buna karşın, Kürtçede – ön ekli bir kısım sözler ‘küçük’ oluşu dile getirmektedir. Söz gelimi, Kürtçe pıtık (=küçücük çocuk, bebek) sözü Türkçeye geçerek bıdık olmuştur. Bununla birlikte, Romence pisiča, Peştuca pişu, Beluçça pisi ve pusi, Afganca piso sözlerinin ‘kedi’ karşılığında dile getirilmiş olması ‘kedi’ karşılığındaki pisi sözünün geliş güzergâhını da belirlemektedir. Farsçada da gorbe (=kedi) sözünün yerine pisi sözü de kullanılmaktadır. Tamilce pisi ya da bissiru, bir İsveç diyalektinde katte-pus, İngilizce pussycat, Aşağı Almancada puus, Litvancada puž sözleri de ‘kedi’ karşılığındadır.

     Pisi sözünün, kimi dil bilimcilerin öne sürdüğü üzere ses taklidi ötesinde ‘aslan’la ilişkili olduğunu sanıyorum. Sanskritçe ve Bengalce sinha, Malayca singa ‘aslan’ demektir. Bu bağlamda, Singapur adı, ‘aslan kenti’ karşılığındadır. Pisi ya da pısik benzeri sözler Türkçeye yakın olan dillere de geçmiştir. Azerice ve Türkmence pişik, Tatarca pisi, Başkırtça bisäy ‘kedi’yi ifade etmektedir. Bu sözlerdeki p/m ya da b/m dönüşümüyle Kazakça mısık, Kırgızca mışık, Özbekçe müşük ve Uygurca möşük kelimeleri yine ‘kedi’yi belirtmektedir.