Polis

25 Mayıs 2020

     Şehirde kamu düzeninden sorumlu görevli. Yunancadan alınma Fransızca police sözünden aktarılmıştır. Fransızca police kelimesi ise, Eski Yunanca pólis (=şehir, şehir devleti) sözüne dayanmaktadır. Ege Bölgesi’ndeki on iki İon şehir devleti pólis adıyla ünlenmişti. Söz konusu on iki ayrı devlet, aynı zamanda kendi aralarında dışa karşı bir birlik oluşturmuştu. Latincedeki politicus (=siyasal) kelimesi de Eski Yunanca pólis sözünden geliyordu. Bununla ilişkili olarak Eski Yunancada Polizo (=kent kurmak), polites (=yurttaş), politikós (=kent’e dair, kamusal), pollákis (=genellikle, çoğunlukla) ve benzer sözler kullanılıyordu. İÖ. IV. yüzyılda Platon tarafından yazılan kitap, Politeia (=yurttaşlık hukuku, Devlet) adını taşıyordu. Eski Yunanca pólis, yine aynı dildeki polüs (=çok, bol, geniş) sözüyle ilişkiliydi. Bu kelimeler, ‘çok, bol, geniş’ karşılığındaki Sanskritçe puru, Farsça por ve Kürtçe pır sözleriyle bağlantılıdır. Bkz. Bol ve Pür.

     ‘Polis’i ifade eden İbranice şoter veya şotr ile Arapça şurta kelimeleri dışında birçok dilde polis ve benzer sözler telaffuz ediliyor. Fransızca ve İngilizce police, İtalyanca polizia, Portekizce ve İspanyolca policia, Rusça ve Bulgarca politsiya, Arnavutça polici, Hintçe ve Bengalce pulisa, Urduca polis, Romence ve Flemenkçe politie, Gürcüce politsia, Kürtçe polês veya pûlis, Çekçe policie, Macarca polisz, Azerice ve İsveççe polis gibi daha birçok dilde aynı kökten gelen sözlerin varlığı biliniyor.