Porsuk

19 Şubat 2025

     Sansargillerden su kıyılarında kazdıkları çukurlarda yaşayan ot ve etle beslenen pis kokulu memeli bir hayvan. Kaşgarlı’nın sözlüğündeki porsuk sözcüğünden geliyor. Orta Çağ Türkçesinde porsmuk şekliyle de biliniyor. Aynı çağdaki Türkçede bilinen pusuğ (=pusu) ve pusuk (=pusuya girmek) sözcükleriyle ilişkisi belirsizdir. Memlük Kıpçakçasında borsuḳ biçimi görülüyor. Porsuk adının etimolojisine ilişkin farklı görüşler öne sürülmüştür. Fin Türkolog Gustaf John Ramstedt (1873-1950) Moğolca borki (=yaşlı porsuk) ve Türkçe borsuk biçimlerindeki bor sözcüğünü ‘şişman, obur, yağlı’ karşılığıyla açıklamıştır. Alman Türkolog Willy Bang-Kaup (1869-1934) ise bu sözcüğü bor (=gri, toprak rengi, kül rengi) sözcüğüyle ilişkilendirmiştir. Bununla birlikte Azerice porsumag (=[et] kokmak) sözcüğüyle de ilişkilendirilmektedir. Azerice porsug, Çağatayca porsuk, Tatarca bursık, Başkırtça burhık, Nogayca borsık, Özbekçe ve Güney Altayca borsik, Uygurca borsuk, Türkmence torsuk, Kazakça borsık, Orta Korece usırk. Orta Çağ Macarcasında borzok, Yeni Macarcada borz sözcükleri ‘porsuk’ karşılığındadır. Rusçada aynı ‘porsuk’ karşılığında barsuk şekli görülüyor.