Prestij
25 Ocak 2021
Saygınlık, îtibar. Fransızca prestige (prestij: ‘saygınlık, itibar; çekicilik’) sözünden alınmadır. Fransızcadaki bu söz, Latince pretiōsus (=çok değerli) ve pretium (=değer, kıymet) sözcükleriyle bağlantılıdır. Prestij kelimesi; Latince praestō (önemli, göze çarpan), aestimō (=değerini bilmek, kıymet vermek), aestimātio (=değer, değer biçme) sözleriyle aynı kökten kaynaklanıyor. Prestij sözüyle ilişkili olarak Latince pretiōsitās (=değerlilik, kıymet; aşırı incelik) kelimesi de örneklenebilir. O nedenle, söz konusu kelimeyi farklı sözlere bağlanmasını doğru bulmuyorum. Latince praestāre (=önemli olmak, üstün olmak) yüklemine dayanmaktadır.
İtalyanca prestigio kelimesinin ‘itibar, prestij’ karşılığının yanı sıra ‘sihirbazlık’ kelimesi de eklenmiştir. Oysa saygın kimseler Orta Çağda aynı zamanda keramet sahibi kimselerdi. Bir keramet gösteren toplumda daha çok saygınlık kazanıyordu. Kerametle sihirbazlık bir görülemez. Prestij sözüne dair kimi sözlüklerde ise bu eklentiyle birlikte ‘hile’, ‘oyun’ gibi ilgisi olmayan belirlemeler de yapılmaktadır. Bu belirlemelerin doğru tespitler olmadığı görüşündeyim. İtalyanca, İspanyolca ve Portekizce prestigio;, İngilizce, Flemenkçe ve İsveççe prestige; Sırpça, Çekçe, Slovakça prestiž, Rusça prestizh, Gürcüce prestizhi, Romence prestigiu, Norveççe prestisje gibi birçok dilde benzer sözler kullanılmaktadır.