Prosedür

21 Nisan 2021

     Yol, yöntem, usul, tarz, işlem. Fransızca procédure (prosedür: ‘yargılama usulü; dava evrakı, hukuka ilişkin işlemler’) sözünden. Fransızcada aynı kökten procédurier ([alay yollu] dava meraklısı), procéder (=davranmak, hareket etmek), procédé (=davranış, tavır; işlem, yol, yöntem, usul) sözleri de kullanılıyor. Orta Çağ’da Fransızcada procedur (=yol yordam, davranış şekli) sözü telaffuz edilmiş. XIX. yüzyılın ortalarında ‘parlamentoda iş yapma yöntemi’  karşılığında dile getirilmiş. Ondan önce XVII. yüzyıl sonlarında ‘bir eylemi veya işi gerçekleştirme şekli’ olarak algılanmış. Fransızcadan İngilizceye de intikal etmiş. Latince kaynaklı olduğu belirleniyor. Latince procēdere (=ilerlemek, ileri gitmek, sürmek, devam etmek) fiiliyle bağlantılıdır. Latince cedere (=vasıl olmak, ermek, sonuç vermek, tecelli etmek) yüklemine dayanmaktadır. Latince pro- (=uğruna, yerine, karşılık olarak) ön eki eklenerek procēdere yüklemi oluşturulmuş. İngilizce procedure, İtalyanca ve Sırpça procedura, Romence procedură, Rusça protsedura, Gürcüce protsedura.