Saksı

13 Ağustos 2020

     Pişmiş topraktan yapılan ve dış mekâna dayanıksız bitkileri yetiştirmeye yarayan kap. Almanya’nın Saksonya (Saxe) kentinde her türden porselen ürünlerine saks veya Saksonya deniliyordu. Billuriye adıyla da anılan bu tür ürünleri satanlar da Saksonyacı adıyla ifade edildi. Saksonların adı Akadca saḳḳum (=torba, çuval, heybe), Eski Yunanca sákkion (=torba, kese, heybe) veya sákkos (=keçi kılından yapılma kumaş) sözleriyle ilişkisi olabilir. Bana göre, Saksonlardan dolayı saksı kelimesi sonradan ortaya çıkmış değildir. Söz konusu kelime farklı şekillerle de olsa İlk Çağ’dan beri vardı ve bir Germen kavmi olan Saksonlar adını saksı benzeri sözlerden, Akadca ve Eski Yunanca kökenli yukarıda belirttiğim altı çizili kelimelerden almış olmalıdırlar. Saksı sözünü “Eski Türkçe”ye bağlayamayız. Kaşgarlı Mahmud, sasık kelimesini saksı karşılığında belirtmiştir. Fakat “sınırın arkasındaki halk-dilince” olduğunu da açıklamıştır. Eski Germen boyu sayılan Saksonlar Baltık Denizi dolaylarından İS. 5. yüzyılda Almanya üzerinden İngiltere’ye doğru hareketlendiler. Saksonlar, Rönesans’la birlikte kendilerini modern açıdan kaliteli porselen ve cam işlerine adadılar. Bu uğraşı onların İlk Çağ’dan beri yetenekli oldukları alandı.