Salep

2 Şubat 2021

     Salepgillerden bir bitki, bu bitkinin yumru halindeki köklerinden elde edilen toz ve bu tozdan yapılan içecek. Salebin diğer adı, Batı’dan alınma orkide’dir. İbranicede orkideye saḥleb deniliyor. Arapça saḥlab şekli de ‘orkide’yi ifade ediyor. Aynı karşılıkta Farsça saaleb şekliyle biliniyor. Salepgiller (orchidaceae) familyasını oluşturanlara orkide deniliyor. Ayrıca orkide familyasının binlerce çeşidi bulunmaktadır. İngilizce orchid, Fransızca orchidée denilen salep, Yunancada hem salépi hem de orḥidéa sözleriyle ifade ediliyor. Yunanca órḥis (=erbezi, husye) sözcüğüyle ilişkilidir. Çünkü orkide çiçeğinin kökünden çıkan yumruları tıpkı ‘husye’yi yani ‘testis’i andırdığından orkide adıyla anılmıştır.

     Latince orchidium (=erbezi, husya, testis) kelimesi de biliniyor. Arapçada ‘tilki’ karşılığındaki sa’leb sözü yine Arapçada ‘orkide’ye verilen ḥuṣa’s-sa’leb (=tilki hayaları) sözünden kısaca sa’leb (=tilki) şekliyle geriye kalışından geliyor. İbranicede ‘tilki’ye şual deniliyor. Semitik Dillerde ‘tilki’ karşılığındaki bu ve benzer sözlerin kökeni Akadcaya dek varıyor. Akadca šēlebum veya šēlebtum kelimeleri ‘tilki’ karşılığında telaffuz edilmiş. Böylece bugün ifade ettiğimiz salep sözünün evveliyatında Akadca šēlebum ve šēlebtum kelimelerinin olduğu görülüyor. İspanyolca salep, Portekizce salepo, Arapça salep veya sahlab, Farsça sè’lèb veya salep Arapçada nebat as-salab (=tilki otu) sözleri de kullanılmıştır.