Salı

6 Eylül 2019

       Pazarla başlayan haftanın üçüncü günü. İbranice salis (üç), ve Arapça al-salasa/el-selase (üç) sözcüğüyle bağlantılı olan Arapça salis (üçüncü) sözcüğüne dayanmaktadır. Söz gelimi, Bâb-ı sâlis (üçüncü kapı), şahs-ı sâlis (üçüncü şahıs) gibi ifadeler Osmanlıcada da kullanılıyordu. Arapçada salis’in müennesi sâlise (üçüncü) idi. İbraniler salı gününe yom şalişi (>yom salisi) diyorlardı. Bununla bağlantılı olarak Arapçada yevm-üs selâse (üçüncü gün, salı günü) deniliyor.

     Yukarıda belirttiğim sözcüklerin Akadcada ‘üç’ karşılığında telaffuz edilen šalaš, šalaša ve šalaštum kelimelerinden kaynaklandığı görüşündeyim. Bu sözcüklerin sa ya da se ile başlamaları; ‘üç’ karşılığındaki Farsça se, Kürtçe sê ve Tacikçe se kelimeleriyle köken birliğine sahip olduklarını göstermektedir.

    Salı günü, Aryen Diller grubunda yer alan Farsça se-şenbe, Kürtçe se-şemi, Tacikçe se-şanbe; Türkçeyle akraba diller sayılan Kazakça sey-senbi, Kırgızca şey-şembi, Özbekçe se–şänbä, Tatarca şi-şämbi, Türkmence şi-şenbe Uygurca se-şänba olarak bilinmektedir. Salı karşılığındaki bu son örneklerin ana kaynağı Kürtçe şem (mum, ışık) sözcüğüdür. Şem sözcüğü ise Güneş ve Güneş Tanrısı olan Şamaş ile bağlantılıdır. Öyle anlaşılıyor ki, Türkçeyle aynı dil grubunda yer alan, yukarıda belirttiğim dillerdeki salı karşılığındaki sözcükler Farsça yoluyla Kürtçeden alınmıştır.