Sallamak

27 Aralık 2020

     Bir şeyi aynı doğrultuda ve genellikle boşlukta ileri geri hareket ettirmek. Türkçedeki sallamak sözünün sal kökü, Eski Yunanca saleio (=sallamak, çalkalamak, sarsmak) yükleminden kaynaklanmaktadır. Bu yüklemle bağlantılı olan Eski Yunanca sálos (=sallantı, sarsıntı)  sözcüğü Anadolu’da konuşulan Türkçedeki sallamak sözüne yol açmış olabilir. Yeni Çağ’a doğru Horasan dolaylarında konuşulan Türkçedeki sal söcüğü ‘bırakmak, terk etmek’ karşılığında biliniyor. Oysa bu sözcüğün bugünkü sallamak kelimesiyle ilişiğinden emin değilim. XIV. yüzyıldan XIX. yüzyıla değin divan edebiyatının kimi beyitlerinde genellikle salınmak karşılığında kullanılır olmuş. Bununla birlikte Kutadgu Bilig’de karşılaştığım salın– sözü ‘sarkmak, bırakmak, salınmak’ demektir. O açıdan başta Azerice olmak üzere Türkçeye yakın dillerde sallamak sözü kullanılmıyor. Söz gelimi Azericede ‘sallamak’ karşılığında yellämäk, Özbekçede tebrätmàk, Kazakçada terbetüv, Uygurcada tävrätmäk ve Türkmencede ıramak deniliyor. Ayrıca günümüzde adı geçen dillerde salınmak sözü de bulunmamaktadır.