Şaşı

13 Kasım 2020

     Birbirine paralel görme ekseni olmayan (göz veya kimse). Aynı karşılıktaki Kürtçe şaş kelimesinden alınmıştır. Kürtçe şaş sözü ‘şaşı, şaşkın, şaşırmış olan’ı belirtmektedir. Bana göre, bu sözün kaynağı ‘altı’ sayısını ifade eden Sumerce aš ve Akadca šeššum kelimeleridir. Sumerliler 6/6’ya aš, 1/6’ya šuš ve 60 sayısına ĝeš diyorlardı. Kürtçe şeş, ‘altı’ sayısı karşılığındadır. Gözbebeğinin istem dışı olarak paralel değil de çarpık/altı (=şaş) köşeli yöne dönüşünden dolayı görme olayında bir bozulma oluşuyor. Türkçedeki şaşı, şaşmak, şaşmaz, şaşırmak, şaşkın, şaşırtmak, şaşkaloz, şaşkınca, şaşırtıcı, şaşakalmak, şaşalamak gibi sözlerdeki şaş kökünün aslının ‘altı’ karşılığındaki şaş (=altı) kelimesi olduğu görüşündeyim. Türkçede şeşi beş görmek (>şeş beş görmek) deyimi ‘yanlış görmek, şaşı görmek’ karşılığında alay yollu söyleniyor. Yukarıda altı çizilen sözlere ilaveten İbranice şeş, Tacikçe şaş, Rusça shest, Romence şase, Almanca sechs, İtalyanca sei, Çekçe šest, Hırvatça ve Sırpça šest, Portekizce ve İspanyolca seis sözcükleri de ‘altı’ sayısını ifade ediyor. Bu örneklemeler, Sumer ve Akad kültürlerinden kaynaklanan altı sayısı adının dünyaya nasıl yayıldığını göstermektedir. Bkz. Şeş.