Şemsiye

2 Ekim 2019

     Bir sapın etrafında gerilen ve açılıp kapanabilen tellere bağlanan yağmur geçirmez kumaştan yapılmış olan, güneşten ve yağıştan koruyan araç. Eski Mezopotamya toplumlarının Şamaş dediği Güneş ve Güneş tanrısı adından kaynaklanmaktadır.  Akadca šamšum (=Güneş), ^ilŠamaš (=Güneş tanrı) adlarının yanı sıra šamšatum (=şemsiye) kelimesi kullanılıyordu. Arapça şem (=mum), şem’î (=mumla ve ışıkla ilgili; mum yapıp satan kimse), şemse (Güneş şeklinde yapılan işleme resim) sözleri mevcuttur. Arapça Şems’üd-dîn adı, ‘dînin güneşi’ demektir. Farsça hur-şîd (=güneş) sözüne rağmen Arapça şems (=güneş) sözü Farsçada da dile getirilmektedir. Bununla birlikte, İran coğrafyasında Âftâb, Horşîd ve Mihr de Güneş karşılığında telaffuz edilmektedir. Şems-i Tebrizî (Tebriz güneşi) Mevlānā’nın dostu idi. Balkan dillerinden intikal eden şapka, bir zamanlar şems-siper adıyla ifade ediliyordu.  Güneş’i ifade eden Şamaş ve sonrasında Şems adı, Kürtçe şemî ve Farsça şembih/şembe(h) gün adlarında yol açmıştır. İbranicede de Şems (=Güneş) adı ya da sözcüğü yer almaktadır. Arapça şemsiyye önceleri yaygın olarak güneşten korunmaya yönelik bir araçtı. Adı, şemsiye (< Arapça şemsiyye) olmakla birlikte, yaşadığımız coğrafyada yaygın olarak kapalı havalarda yağıştan korunmak maksadıyla kullanılmaktadır.