Sirkülasyon

13 Şubat 2021

     Dolaşım, dolanım, tedavül. Havanın ve suyun dolaşımını da belirtmektedir. Fransızca circulation (sirkülasyon) sözünden geliyor. Sirkülasyon, Fransızca ‘dolaşım, sürüm, yayılma, trafik, elden ele dolaşma’ demektir. Fransızca circuler (sirküle: ‘gidip gelmek, dolaşmak, yayılmak’), circuit (sirküi: ‘dolaşma, gezme; çevrel uzunluk’), circulaire (sirküler: ‘yuvarlak, değirmi’), circulairement (sirkülerman: ‘çember şeklinde’) ve circulatoire (sirkülatuar: ‘kan dolaşımına ilişkin’) sözleri ortak kökene dayanıyorlar. Fransızcadan Türkçeye geçen sirkülasyon sözünün Latinceden Fransızcaya aktarıldığı anlaşılıyor. Latincede mevcut olan circulus (sirkulus: ‘daire, çember, halka’), circuitus (=devir, deveran, çevre), circuire (=dolaşmak, dönmek, kuşatmak), circuitiō (=dolaşık, devriye gezme), circumagere (=döndürmek, çevirmek) ve circumarāre (=çevresini sabanla sürmek) sözleriyle bağlantılıdır. Yunanca kỳkloforia (=sirkülasyon) aynı dilde kỳklos (=daire, çember) ile ilişkilidir. Eski Yunanca kỳklos (=daire, çember) ve kỳklóō (=çevresini sarmak, kuşatmak, etrafını çevirmek, dolanmak)  sözcüklerine dayanmaktadır. Latin kökenli bu sözcük Batı Dillerine benzer bir şekilde yayılmıştır. İtalyanca circolazione, İngilizce circulación, Almanca Zirkulation, Portekizce circulação, Sırpça cirkulacija sözleri ‘dolaşım, dolanım’ olarak biliniyor. Önceleri Osmanlıcada deveran sözü kullanılıyordu.