Süleyman
21 Ağustos 2019
Süleyman denilince akla ilk gelen İsrail devletinin krallarından Hz. Süleyman’dır. Müslümanlarca peygamber olarak görülmüştür. Bir şahıs adı olarak, bu nedenle yaygınlaşmıştır. Yaygın kanıya göre, Süleyman adı, İbranice Şelamoh adından dönüşmüştür. İbranice şalom (barış, sükûnet) Arapçada selam (barış, esenlik, sükûnet) şekline dönüşmüştür. İslam sözcüğü de aynı kökten türetilmiştir. Amerikalı Doğu bilimci ve Semitik Diller uzmanı Arthur Jeffery, Süleyman adını Süryanice kökene bağlamaktadır. (A. Jeffery, “The Foreign Vocabulary of the Qur’an” Baroda 1938, s.178). Oysa Süleyman adının İbraniceden çok önceleri, Sumerce silim (sağlık, esenlik) sözcüğünden kaynaklandığı görüşündeyim. Bu açıdan Sumerce lusilim (sağlıklı/esenlikli adam) sözü kullanılmıştır. İlk Çağ’da Semitik Dillerdeki slm kökü ‘sağlığı, esenliği, barışı’ belirtmiştir. Sumercedeki bu kök sözcüğe dayanılarak Akadca šulmu (sağlam) ve šalamu (sağlam olmak) sözcükleri bulunmaktadır. Bugün de telaffuz ettiğimiz ve Arapçadan Türkçeye geçen salim (sağlam, sağlık ve sıhhatte olma), selim (sağlam), selam (barış, huzur), selamet (esenlik), silm/selm (barış, sulh, asayiş) sözcükleri yukarıda belirttiğim Sumerce silim ile bağlantılıdır. Hz. Süleyman, üç evrensel dinin de aziz saydığı bir şahsiyettir. Kur’an’da onun peygamberliği anlatılmaktadır. Bu nedenle, evrensel ölçekte bir şahıs adı olarak ünlenmiştir. Hz. Süleyman ile ilgili İslam rivayetlerinde; onun rüzgâra egemen olduğu ve kuş dili bildiği yönünde bilgilerle karşılaşılmaktadır. Türkçede ifade edilen “Süleyman da olsan rüzgâra güvenme” sözü bu nedenle kullanılmaktadır.
Süleyman adı, dünyanın dört bir tarafındaki dillerin bir kısmında benzer şekillerde dile getirilmektedir. Söz gelimi Yunanca Solomon, Latince Salomon/Salomone, Almanca Salomo, İngilizce Solomon, Fransızca Salomon, Gürcüce Solomoni, Lehçe Salomon, Rusça Solomon, İspanyolca Salomon, Macarca Salamon, Maltaca Salamun, Flemenkçe Solomon, İtalyanca Salomone, Bulgarca ve Çekçe Solomon, Hırvatça Solomon, Farsça Suleyman, Kürtçe Sılêman, Arnavutça Solomoni, Peştuca Suleyman, Azerice Süleyman, Katalanca Salomo, Hintçe Soloman, Romence ve Danca Solomon, Urduca Suleyman, Fince ve Ukraynaca Solomon, başlıca örneklerdir.