Sülün

4 Şubat 2025

     Tavukgiller takımının sülüngiller familyasından sivri ve genellikle uzun kuruklu, erkekleri göz alıcı, eti lezzetli bilinen bir kuş türü. Orta Çağ Türkçesindeki süwlin (=sülün) adından. Kaşgarlı’nın sözlüğündeki süwri (=sivri) ve süwrit (=sivriltmek) sözcükleriyle ilişkili gibidir. Bu bağlamda aynı çağdaki Türkçede kullanılmış olduğunu varsaydığım süwr (=sivrilmek) yüklemine sahip oluş belirten -in ekinden türetilerek süwr(i)in (=sivri olan, sivri kuyruklu) adından r/l dönüşümüyle süwlin şekline dönüşmüş, buradan da bugünkü sülün biçimine evrilmiştir. Kaşgarlı’nın sözlüğünde süwlin şeklinin yanı sıra süglin biçimi de aktarılmıştır. Bu son şekle bakarak Türkolog Räsänen’in süğül (=kızartmak, kavurmak) sözcüğüyle ilişkilendirmesi izaha muhtaçtır. Türkmencedeki sülğün (=sülün) adı dışında Türkçeye yakın dillerde ‘sülün’ karşılığında kırğavıl, kırğavur ve benzer adlar kullanılmaktadır. Türkçede ‘yürüyüşü güzel, boylu poslu [genç kız veya kadın]’ karşılığında sülün gibi sözü kullanılmaktadır