Suzan

11 Ocak 2020

    Suzan adının Farsça sûzân (=yakan, yakıcı) sözüne dayandığı kabul edilmektedir. Farsçada sûzânde de aynı karşılıkta ifade edilmektedir. Bu sözler Farsçadaki sûzânden (=yakmak, yandırmak) yükleminden kaynaklanmıştır. Farsçada ‘yakmak’ karşılığında sûhten sözü de kullanılmaktadır. Bu bağlamda, Farsçada dil-sûz (=yürek yakan) benzeri sözlerin varlığını belirliyoruz. Sözlüklerde yaygın olarak, sûz gövde sözcüğünün Farsça sûhten (=yanmak, yakmak) yüklemiyle ilişkisi vardır. Sûhten sözü ‘aynı karşılıkta Pehlevicede mevcuttu. Pehlevice sûzâ (yakıcı; yanıcı) da sonradan Farsçaya geçmiştir.

    Ancak, Farsçadan kaynaklandığı öne sürülen Suzan adı, İbranice Susan (=zambak) adıyla birbirine karışmış olabilir. Batı Dillerinde görülen Susana, Susanna ve Susanne şeklindeki şahıs adlarının İbranicede ‘zambak’ karşılığındaki Susan ile bağlantılı olduğu görüşündeyim. Ermenice şuşan, Tacikçe savsan, Kürtçe sosın sözleri ‘zambak’ diye bilinmektedir. Bununla birlikte, Kürtçe sosın sözü hem ‘zambak’ hem de ‘uğur böceği’ni belirtmektedir. Sosın, Kürtçede bayan adı olarak da mevcuttur.

   Türkçedeki zambak kelimesi Arapça zebaq’da gelmektedir. Buna rağmen, Arapçada ‘zambak’ karşılığında suvsan/susan kelimesi de kullanılmaktadır. Bu yönüyle bakılınca Farsça sûzân (=yakıcı, yanıcı) sözünün değil; ‘zambak’ karşılığındaki İbranice ve Arapça susan (=zambak) kelimesinin, bayan adı olarak daha yaraşır ve uygun olacağı görüşündeyim.