Tebeşir

26 Ocak 2020

     Birbirine gevşek olarak bağlanmış ince toz halindeki bir çeşit kireç taşı. Kireç taşları kalsiyum karbonat mineralleridir. Kireç taşının pişirilmesiyle Tebeşir sözünün Farsça tebaşir sözünden Türkçeye geçtiği anlaşılmaktadır.  Bana göre, Farsça tebaşir sözü aynı dilde tebh (=pişirme, pişkinlik) ile şur (=tuz) eklerinden oluşarak tebh-a şur (tuzun pişirilmişi) şeklinde ifade edilmiş, zamanla tebaşir şekline dönüşmüştür.  Tebaşir, Farsçadan bir kısım dillere geçmiştir: Azerice tebaşır, Peştuca tebaşir, Urduca tebeşir. Buna karşılık, Uygurlar, Özbekler, Kırgızlar ve Kazaklar tebeşir’e bor diyorlar. Araplar tebaşur sözünü telaffuz etmektedirler. Bunu Farsçadan almış olmaları kanısındayım. Sumerlilerden bu yana tebeşir biliniyor. Sumerliler tebeşir’e babbar diyorlardı. Tebeşir, kireç taşından imal edildiğinden bir kısım dillerde kireç karşılığındaki krede ve benzeri sözler kullanılmaktadır. Tebeşirin beyazlığı nedeniyle -şir son ekinin süt’le ilişkilendirilmesi bir halk etimolojisi olabilir.