Tökezlemek

16 Nisan 2024

   Ayakların burkularak ya da birbirine çarparak sendelemek, düşecek gibi olmak; atın düşmesine neden olan yanlış ayak atış. Bir kısım sözlüklerde tökezimek veya töksemek biçimleriyle ifade edilmiştir. Halk arasında ayak bileğindeki aşık kemiğine tök denilmiştir. Bu bağlamda tökez sözcüğü ‘çift tök, iki tök’ karşılığında kullanılmıştır. Bu açıdan bakılınca tökezlemek sözü aşık kemiklerinin birbirine değmesi veya değecek gibi olmasıyla beliren sendelemektir. Bir kısım yörelerde kullanılan tök (=aşık kemiği, aşık kemiğinin tümsek yanı) sözcüğü Kürtçe doķ (=yumru, çıkıntı, alın ve yüzde beliren çıkıntı ya da yumru; çomak) sözcüğüyle aynı köktendir. Aynı dilde doķık (=topuz), toķ (=toplu iğne), deķ (=aşık kemiği) ve deķıķ (=topak, yumru) sözcükleri de kullanılıyor. Tökezlemek sözünde görülen tök sözcüğünün bu sözcüklerle ilişkili olduğu anlaşılıyor.