Ton

28 Kasım 2021

  TON (I)   Bin kilogram ağırlığındaki ölçü. Fransızca tonne (ton: ‘bin kilogram; büyük fıçı’) sözünden. Orta Çağ Latincesindeki tunna (=büyük fıçı) aracılığıyla eski bir Kuzey Germence sözcük olan tunne‘den aktarılmış olabilir.  Bu sözcük ise Keltce tunna ile bağlantılıdır.  Orta Çağ Fransızcasında ve Orta Çağ Hollandacasında tunne şekli görülmüştür ki, bu sözcükler aynı karşılıkta ifade edilmişlerdir.   

  TON (II)  Bir balık çeşidi olan ton  Fransızca thon (=orkinos, ton balığı) sözünden. Fransızcaya Latince thunnus aracılığıyla Eski Yunanca thynnos (=ton balığı) kelimesinden nakledilmiştir.

 TON (III) Müzik ve yazım alanında kullanılan ton sözcüğü ise Fransızca ton (=ses perdesi, makam; deyiş, tarz, eda; anlatım biçimi; [resimde] aynı rengin çeşitleri) sözcüğünden aktarmadır. Latince tonus (=ses, aksan) aracılığıyla Eski Yunanca tonos (=ses perdesi, ölçü, vezin, ritim) sözcüğüyle bağlantılıdır.  Bu sözcük Eski Yunanca tonóō (=uzatmak; konuşurken veya yazarken vurgulamak) yükleminden kaynaklanmıştır. ‘Tarz, stil, modaya uygun yollar’ karşılığındaki ton sözcüğü de Fransızca ton sözcüğüne dayalıdır. Bu karşılıktaki Fransızca ton sözcüğü XVIII. yüzyıl ortalarından bu yana biliniyor.