Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Etimolojik Açıdan
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

 

 

Bilal Aksoy

Tonton

28 Ağustos 2020

     Sevimli, hoş (kimse). Ermenicede ‘sevecen’ karşılığında dile getirilen tonton kelimesinden Türkçeye intikal etmiş olduğu başta Dankoff olmak üzere kimilerince ileri sürülmüştür. Oysa ton kök sözcüğünün Batı Dillerinde yaygın olarak bulunduğu ve ‘ağırlık’, ‘yuvarlaklık’ ihtiva ettiği görülüyor. Aynı açıdan İtalyancada tondo (=yuvarlak) sözcüğü bulunuyor. Fransızcada dondon (=şişko kadın, şişko kız) sözü yer alıyor. Anadolu yerel ağızlarında tontik, tontiş ve tontoş şekilleri de telaffuz ediliyor. Örneklediğim bu son şekiller Ermenicenin söz morfolojisine uygun olmakla birlikte, Batıdan alınmış olabileceğini sanıyorum. Öte yanda ‘amca, dayı’ karşılığındaki Fransızca tonton kelimesi Orta Çağ Fransızcasında bulunmuyor. Bunların yerine oncle ve cusin kelimeleri telaffuz ediliyordu. Bununla birlikte Çağdaş Fransızca dondon (=şişko kadın veya şişko kız) sözünü göz ardı etmemek gerekir. Bugünkü Fransızcada da aynı sözler dile getirilmektedir. Bununla birlikte, bir kısım dillerde ton veya tom kök sözcüklerinin ‘fıçı’ gibi oluşu dile getirmiş olduğunu sanıyorum. Latincede tonna (=büyük fıçı) sözü bu açıdan kullanılmış olmalıdır. Fransızcada tonne (=fıçı) şekliyle yer almıştır. Tonton benzeri sözlerin biraz şişmanca sevimli görünüşü vurguladığı anlaşılıyor. Ağırlık ölçü birimi olan ton kelimesi de aynı kökle bağlantılıdır. Amerikan İngilizcesinde de tonton sözünün aynı içerikle kullanıldığı görülüyor.