Totaliter

31 Mayıs 2023

     Her türden demokratik hak ve özgürlüklerin baskı altına alındığı, tüm yetkilerin tek elde veya küçük bir grubun elinde toplandığı demokratik olmayan devlet düzeni. Fransızca totalitaire (=devletin topyekün egemenliğini esas alan şahıs veya grup yönetimi) sözünden. Bu tür yönetimlerde yasama, yargı ve yürürme erkleri ya bir kişinin ya da bir grubun elinde toplanmaktadır. Bu tür görüşlere totalitarizm denilmektedir. Fransızca totaliser (=toplam olarak elinde bulundurmak) yüklemiyle bağlantılıdır. Fransızca total (=tam, toplam, eksiksiz) sözcüğüne dayanmaktadır. Latince tōtus (=bütün, tam, tamam, büsbütün, tekmil) sözcüğünden kaynaklanmaktadır. İsimlerden görelik sıfatı türeten -al ekinden oluşmuştur. İtalyanca totalitario (=total devlet, yetkilerin ayrılmadığı devlet düzeni) sözüyle bağlantılıdır. Bu sözün ilk kez faşist siyasetçi Benito Mussolini tarafından ifade edildiği söylenmektedir. Bir kısım sözlerden fail adı türeten -ari son eki kullanılmıştır. İngilizce totalitarian, Almanca ve İsveççe totalitär, İtalyanca ve İspanyolca totalitario, Portekizce totalitário, Romence totalitar, Norveççe totalitær, Hollandaca totalitaer.