Türbülans

27 Ocak 2023

     Burgaç, bir akışkanın düzensiz çalkantısı. Fransızca turbulence (türbülans: ‘yerinde durmazlık’) sözünden aktarılmıştır. Latince turbāre (=karışıklığa itmek) yüklemiyle bağlantılıdır. Aynı kökten Latince turbinis (=deveran, hızlı dönüş veya döndürüş) ve turbulentus (=fırtınalı, düzensiz, girdap) sözleri de kullanılıyor. Bu sözler Latince turba (=kargaşa, çekişme, karışıklık) sözcüğüne dayanmaktadır.  Turbulentus sözünde Latincede -ent (=failden soyut eylem adı türeten) son eki kullanılmıştır. Bu son ek Fransızcada -ance şekline bürünmüştür. XV. yüzyılın başlarında Geç Latincede turbulentia (=bela, huzursuzluk) sözünden dönüştürülmüştür. 1918 yılında uçakları etkileyen atmosferik girdaplara atfen turbulence (türbülans) sözü kullanılmıştır. İngilizce turbulence, İtalyanca turbolenza, İspanyolca turbulencia, Portekizce turbulência, Romence turbulentă, İsveççe ve Norveççe turbulens, Flemenkçe turbulentie, Almanca Turbulenz.