Ülkü

3 Ocak 2023

     Ulaşılmak istenen şey, ideal. Kaşgarlı’nın sözlüğündeki ülkü (=ahit, peyman, ant, yemin) sözünden gelmektedir. Bu sözün Kaşgarlı’nın sözlüğünde yer alan üle (=dağıtmak, yaymak, üleştirmek) sözcüğüyle bağlantısı olamaz. Kimileri Moğolca ölke (=dağın güneş gören yanı) sözüne bağlamaktadır. Ancak bu bağlantının doğruluğu şüphelidir. Moğolca üliger (=model, örnek, misal) ile de ilişkili olmadığı görüşündeyim. Başta Azerice olmak üzere Türkçeye yakın dillerde ülkü sözcüğü yaygın değildir. Orhon Yazıtları’ndaki ülüg (=talih) sözcüğüyle de ilişkisi belirsizdir. Kıpçakça ülkü ‘hedef, nişangâh’ karşılığındadır.