Uvertür

28 Mart 2025    

     Opera, bale ve konçerto gibi eserlerin senfonik besteli giriş parçası; pokerde oyuna başlamayı sağlayan gerekli el. Fransızca ouverture (uvertür: ‘açma, açılış, başlatma’) sözcüğünden. Orta Çağ Fransızcasında overture (=açılış, öneri) biçimiyle kullanılmıştır. XIII. yüzyılın ortalarında İngilizcede ‘bir açılış’, XV. yüzyılın başlarında ise ‘bir başlangıç veya giriş önerisi’ karşılığında overture şekliyle kullanılmıştır. Çağdaş İngilizcede overture (=giriş, peşrev) ve overtures (=görüşme önerisi) sözcükleri biliniyor. Bu sözcükler Latince apertura (=açılış) sözcüğüne dayanmaktadır. Bu sözcük aynı dildeki aperire (=açmak, ortaya çıkarmak) yüklemiyle bağlantılıdır. Latince aperire sözüne fiilden soyut eylem adı oluşturan -tura son ekinden türetilmiştir. Aynı kökten Latincede apertus (=açık, örtüsüz) sözcüğü ifade edilmiştir. Orta Çağ Fransızcasında overt, Çağdaş Fransızcada ouvert ‘açık, açılış, açılmış’ demektir. Eski Yunancada uzaklığı belirten apó sözcüğü aracılığıyla Hint-Avrupa kökü ap- (=uzak) sözcüğünden kaynaklanmıştır. İtalyanca ve Hollandaca ouverture, İspanyolca ve Katalanca obertura, Portekizce abertura, Romence Uvertură, Almanca Ouvertüre, Rusça uvertûra, İsveççe Ouvertyr, Norveççe ouverture.