Vernik
10 Haziran 2020
Sürüldüğü yüzeyde parlak, kaygan ve koruyucu bir tabaka oluşturan suya dayanaklı bir çeşit cila maddesi. Vernik adının Yunanca berniki sözünden yayıldığı görülmektedir. Öyle anlaşılıyor ki Yunanca verniki (berniki) sözü Kuzey Afrika’daki Berenike (bugünkü Bingazi) kentinin adına dayanmaktadır. Buradaki Berenike kentinin dışında bir kısım Berenike adlı yerleşim yerleri bulunuyordu. Bu kentlerin, Berenike adlı kraliçelere izafeten kuruldukları veya sonradan onların adını aldıklarını belirlemekteyiz. Kuzey Afrika’nın Kyrenaika bölgesindeki bu kente Ptolemaios (Batlamyus) III. Euergetes, eşi Berenike’yi onurlandırmak için Berenike adını vermiş. Berenike, Orta Çağ’da önemli ölçüde Yahudilerce meskûndu. Bir süre sonra Cenevizliler gelince şehirde bir canlanma gerçekleşti. Bu dönemde Berenike kenti, Bernik adıyla kayıtlara geçti. Ünlü tarihçiler Yakut ve İdrisî, Berenike’den Bernik diye söz ettiler. Verniğin ilk kez bu kentte imal edilip kullanıldığı sanılmaktadır. O nedenle vernik kelimesi, bugünkü Bingazi’nin bir zamanlar adı olan Bernik’ten gelmiş olabilir.
Tarihte bir kısım kraliçelere verilen Berenike adının ise Eski Yunanca paranikáo (=muzaffer olmak, yenmek, galip gelmek) sözüyle ilişkili olduğu kanısındayım. Yukarıda da aktardığım üzere, kraliçe Berenike’den adını alan söz konusu kent, zamanla Bernik adına dönüşmüştür. Bu dönemde burada vernik imalatı nedeniyle vernik kelimesi Bernik’ten kaynaklanmıştır. Ayrıca, Yunanca berniki sözü, İtalyancada vernice şeklini almıştır. Buradan da Arnavutçaya geçerek vernik şekliyle telaffuz edilmiştir. XII. yüzyıldan itibaren Fransızcada vernis sözüyle ifade edilmeye başlanmış. Malta Arapçasında vernik, Kıpticede warniş, Arnavutçada görülen verniçe ve Türkçede kullanılan verniç şekilleri, vernik kelimesinin Doğu dillerinde bilinen en eski şekilleridir. İngilizce varnish (=cila, vernik); Fransızca, Katalanca ve Flemenkçe vernis, Portekizce ve Galiçyaca verniz, İspanyolca barniz, Korsikaca vernice, Pencapça varanişa, Bengalce barnişa, Nepalce varnişa, Peştuca werniş veya verniş, Kürtçe vernik veya wernig, Galce farnais, Endonezce pernis, Filipince parnisan, Maltaca verniç, Arapça werniş ve Hintçe varniş sözleri Orta Yunancadaki verniki (berniki) sözüyle bağlantılıdır.