Vezir

21 Şubat 2024

     Osmanlılarda devletin bakanlık, valilik gibi yüksek rütbeli görevlerinde bulunan kimse; satrançta her yöne gidebilen şahtan sonraki ikincil derecede değere sahip taş. Aynı karşılıktaki Arapça vezîr sözcüğünden. Bu sözcük Arapça vezr (=bir görevi üstlenme) sözcüğünden kaynaklanmaktadır. Vezîr-i a’zam ‘en büyük vezir, sadrazam, başbakan’ karşılığındadır. Vezir parmağı ise ‘bir çeşit hamur tatlısı’dır. Vezir, erkek şahıs adlarındandır. Bir kısım görüşlere göre vezir sözcüğü Sasanilerden kalmadır ve bu nedenle Farsçadan Arapçaya intikal etmiştir. Diğer bazı görüşler ise bu sözcüğün Abbasiler öncesinden var olduğunu öne sürerek Arapça ezr (=güç, kuvvet, iktidar) sözcüğünden kaynaklandığını savunmuşlardır. Bu bağlamda kimi sözlüklerde vezir sözcüğü vezer (=sığınılacak yer) ile vizr (=ağır yük, günah) sözcükleriyle de ilişkilendirilmiştir.