Yahşi

25 Haziran 2024

     Çok iyi, çok güzel, çok şık. XIII. yüzyıl sonrası Türkçe kaynaklarda yaḫşi şekliyle kullanıldığı belirlenmektedir. “İki cihan dopdolu bağ u bostan olursa / Senin kokundan yaḫşi gül ü reyhan bitmeye” (Yunus Emre). Kaşgarlı’nın sözlüğünde “yaxşı” (=iyi, güzel, her şeyin güzeli) biçimiyle aktarılmıştır. Aynı çağda Türkçede bilinen yakış (=yaklaşmak, dokunmak, yakınına gelmek) sözcüğüyle ilişkisi belirsizdir. Yahşi sözcüğünün Anadolu’da bugünkü Türkçede kullanımı yaygın değildir. Bu sözcük Azerice, Özbekçe, Uygurca ve Tatarcada, ‘iyi, güzel’ karşılığında kullanılmaktadır. Kırgızcada cakşı, Kazakçada jaksı, Başkırtçada yaksı ve Türkmencede yağşı biçimleriyle ifade edilmektedir. Yahşi sözcüğünün Çincede yăkèxī (=iyi, güzel, üstün yetenekli, saygı değer), Arapçada yaḫşî (=güzel) ve Rusçada yakşı (=iyi, güzel) biçimleriyle kullanılmış olduğu belirlenmiştir.