Yezdan

7 Temmuz 2020

     Zerdüştiliğin iyilik tanrısı. Farsça Yezdān (=Tanrı) sözcüğünden. Pehlevice Yazd ‘Tanrı’; yazdān ‘tanrılar, ruhlar’ karşılığındadır. Avestaca Yazata (=Tanrı) adına dayanmaktadır. Bu ad aynı dildeki yazaiti (=tapınmak) yüklemiyle bağlantılıdır. Yeniçeriler, içtimalarında mehter takımı çalarak okudukları dualarla “Yektir Yezdan” diye haykırıyorlardı. Bir mehter marşında: “Allah yoluna cenk edelim şan alalım şan/ Kur’an’da zafer vadediyor Hāzret-i Yezdān” deniliyor. Selçuklu ve Osmanlılarda “Allah” yerine genellikle Yezdan denildiği gibi, “Cenab-ı Yezdān” (=canab-ı Hak)  sözü de kullanılıyordu. Farsça yezdānî (=tanrısal) ve yezdānperest (=Tanrı’ya tapan) sözleri bulunuyor. Yezidilik (=Êzidilik) ‘Yezdan (=Tanrı) adıyla bilinen ilaha tapanlar’ karşılığındadır. Bu nedenle Yezidilik adının Yezit‘le bir ilişkisi bulunmuyor. Bu bakımdan yaygın olarak Êzidilik şeklinde ifade ediliyor. Bkz. Êzidi.