Yine

22 Nisan 2020

     Gene, yeniden, tekrar, bir daha. Orhon Yazıtlarında kullanılan yan (=dönmek, döndürmek) sözcüğüne dayanan yana (=gene, yine) sözünden dönüşmüştür. Adı geçen yazıtlarda, yana (=tekrar, yeniden) sözü birkaç kez yer almaktadır. Kaşgarlı Mahmud da yan (=dönmek) ve yana (=gene, yene, yine, tekrar) sözlerini aktarmaktadır. Türkçede yine de sözü ‘öyle olmasına rağmen’ veya ‘öyle olduğu halde’ karşılığındadır. Türkçede yineleme, yinelemek, yinelenmek sözleri dile getirilmektedir. Türkçeye dair bilinen en eski metinler, VIII. yüzyıldan ötelere gitmemektedir. Bu metinlerde, ‘tekrar’ yerine yana, yanya, yene, yinä, ynä gibi sözcükler ifade edilmektedir. Yunanca ana sözü ‘yine’ karşılığındadır.

   Türkçedeki yine sözü; Özbekçe, Başkırtça ve Tatarca yänä, Uygurca yana, Türkmence yene, Kırgızca cana ve Azerice yenä şeklinde telaffuz edilmektedir.