Zenci

5 Haziran 2021

     Siyah ırktan olan kimse, siyahi. Arapça zenci (=siyahi, Afrikalı siyahi) sözünden.  Bu sözün aslı Farsça zeng (=pas) kelimesidir. Farsça zengi (=siyah adam) Arapçada z/c dönüşümüyle zenci şeklini almıştır. Kürtçe zengi de ‘zenci’yi ifade ediyor. Ancak Kürtçede ‘pas’ karşılığında jeng (=pas) sözcüğünün yanı sıra zeng ve zengar veya zangar şekilleri de kullanılıyor. Bir şeyin yüzeyindeki paslanmaya jeng veya zeng denilmiştir. İrani Dillerden Türkçeye yakın olan kimi dillere de intikal etmiş. Söz gelimi Özbekçe zäng (=pas) ve zänglämäk (=paslamak) sözleri telaffuz edilmektedir. Aynı dil grubunda zenci karşılığında negr veya negir sözlerinin yanı sıra zänci şekli de ifade edilmektedir.

    Sumerliler zenci için saĝ-gi diyorlardı. Zengi sözünün etimolojik açıdan Sumerce saĝ-gi sözüyle ilişkili olması mümkündür. Zenci’nin müennes şekline zenciyye denilmiştir. Öte yanda Sumercede ‘pas’ karşılığında šen sözcüğü de kullanılıyordu. Bu kelimenin sonraları İrani Dillerde kullanılan zeng veya jeng sözcüklerine yol açmış olması olasıdır. ‘Pas’ karşılığında Urduca zeng, Tacikçe zang, Peştuca zeng/zang, Gürcüce ve Ermenice jangi, Pencapça jagāla deniliyor. Kürtçe zengi veya jengi ‘paslı’ olanı belirtmektedir.