Zinde

17 Aralık 2020

     Dinç, canlı, enerjik, aktif, faal. Farsça zend (=büyük, kuvvetli, güçlü) kelimesi Eski Farsça jantú (=yaratık, insan, canlı) ile bağlantılı olmalıdır. Zend sözüyle ilişkili Farsça zinde (=canlı, dinç, aktif) sözcüğü kullanılmaktadır. Aynı dilde zinde-gân (=canlılar, diriler), zinde-dil (=yüreği canlı olan, uyanık), zinde–dâr (=gece uyumayan, uyanık kalan), zinde-bâd (=yaşasın) ve zindegî (=canlılık, dirilik) gibi sözler telaffuz ediliyor. Kürtçe zinde veya zindî sözcükleri de ‘canlı’ karşılığındadır. “Sanma ki ol odur ve benim ben/ Bir canda zindedir iki ten” (Fuzûlî). Birinci Dünya Savaşı yıllarında Anadolu coğrafyasını yıkıma uğratan yöneticilerden son derece rahatsız olan Mehmet Akif’in, şu dizeleri ahalide ‘zinde’ bir durumun olmayışına göndermedir: “Bet beniz sapsarı bî çârelerin hepsinde/ Ne olur bir kişi olsun görebilsem zinde”.