Yargıtay

24 Mart 2021

     Mahkemelerin verdiği kararları inceleyip üst kararı veren organ, yüksek yargı organı, temyiz mahkemesi. Halk arasında sehven temiz mahkemesi deniliyor. Mahkeme adındaki temyiz sözü Arapça temyîz (=ayırt etme) kelimesinden geliyor. Doğruyu yanlıştan ayırt etmeyi dile getirmektedir. Moğolca cargu (=karar, dava, mahkeme) sözü Türkçede yargı şekline dönüşmüştür. Orta Çağ’da da Türkçede yargı kelimesi kullanılmıyordu. Bugün dahi Kazakça, Kırgızca, Türkmence, Uygurca, Başkırtça, Özbekçe, Tatarca ve Azericede yargı kelimesi bulunmuyor. Bunun yerine genellikle karar, höküm ve benzer sözcükler dile getirilmektedir. Moğolca carguçi (=hâkim, avukat, dava vekili, davacı) sözü Türkçede yargıç şekline dönüşmüş. Moğolca cargulda (=davalaşmak) ve cargula (=yargılamak) sözleri de dile getiriliyor. Çağdaş Moğolcada ‘kanun’ karşılığında ḥuuli sözü de kullanılıyor. Yargıtay adındaki –tay son eki Çince dà veya t’ái (=büyük; platform, düzlem) sözcüğüyle bağlantılıdır. Çince adı geçen sözcüğün Moğolcadaki tay (=birliktelik çekimi yapan ek, birliktelik eki) sözcüğüyle kökensel bir münasebeti olabilir. Bkz. Kurultay.